 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
เหรียญจักรมาลา เหรียญจักรมาลา ใช้อักษรย่อ ร.จ.ม. เป็นเหรียญสำหรับพระราชทานเป็นบำเหน็จความชอบ ในราชการสำหรับข้าราชการทหาร พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสถาปนาขึ้น เมื่อปีมะเส็ง จ.ศ. ๑๒๓๑ (พ.ศ.๒๔๑๒) มีชนิดเดียว เป็นเหรียญเงิน พ.ศ. ๒๔๑๒ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณา โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเหรียญจักมาลา สำหรับพระราชทานทหาร ซึ่งไม่มีความผิด มีความซื่อสัตย์สุจริตต่อราชการ หรือนายทหารที่ปฏิบัติหน้าที่อย่างแข็งขัน เช่น ในการดับเพลิง เป็นต้น พ.ศ. ๒๔๑๖ โปรดเกล้าฯ ให้ตรา "ประกาศตราความชอบ" ขึ้นเมื่อจุลศักราช ๑๒๓๕ (พ.ศ. ๒๔๑๖) รวมเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญต่างๆ ไว้ในประกาศฉบับเดียวกัน และกำหนดการพระราชทานเหรียญจักรมาลา ถึงทหารที่รับราชการเรียบร้อยช้านานได้ถึง ๑๕ ปีด้วย พ.ศ. ๒๔๔๗ ได้โปรดเกล้าฯ ให้ยกเลิกพระราชบัญญัติเมื่อ พ.ศ. ๒๔๑๖ ดังกล่าว และให้ตราพระราชบัญญัติสำหรับเหรียญจักรมาลาขึ้นใหม่โดยเฉพาะ เรียกว่า "พระราชบัญญัติเหรียญจักรมาลา รัตนโกสินทร์ศก ๑๒๓" พ.ศ. ๒๔๖๑ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศแก้ไขเพิ่มเติม พระราชบัญญัติเหรียญจักรมาลา รัตนโกสินทร์ศก ๑๒๓ กำหนดให้นับเวลารับราชการของทหารผู้ไปราชการสงคราม ณ ทวีปยุโรป เป็นทวีคูณ ในการพิจารณาบำเหน็จความชอบ อันเกี่ยวเนื่องกับการพระราชทานเหรียญจักรมาลา พ.ศ. ๒๔๘๔ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล ได้มีการแก้ไขกฎหมายว่าด้วยเหรียญจักรมาลา โดยยกเลิกพระราชบัญญัติฯ ฉบับรัตนโกสินทรศก ๑๒๓ และตรา "พระราชบัญญํติ เหรียญจักรมาลา และเหรียญจักรพรรดิมาลา พุทธศักราช ๒๔๘๔" ขึ้น ซึ่งยังคงใช้อยู่จนปัจจุบันนี้ พ.ศ. ๒๔๘๕ ได้มีการตรา "พระราชบัญญัติเหรียญจักรมาลา และเหรียญจักรพรรดิมาลา (ฉบับที่ ๒) พุทธศักราช ๒๔๘๕" กำหนดรายละเอียดลักษณะของเหรียญจักรมาลาขึ้นใหม่ ซึ่งใช้มาจนถึงปัจจุบัน
เหรียญจักรมาลา ลักษณะเป็นเหรียญเงินรูปกลม ด้านหน้ามีรูปจักร กลางวงจักรเป็นรูปจุลมงกุฎ ประดิษฐานอยู่บนพานรองสองชั้น มีฉัตรเครื่องสูงประกอบสองข้าง ด้านหลังมีรูปจักร กลางวงจักรเป็นรูปช้าง กับจารึกอักษรว่า "ส.พ.ป.ม.จ.๕" (สมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์) มีห่วงสำหรับห้อยกับแพรแถบ กว้าง ๓ เซนติเมตร สีแดงขอบเขียว มีริ้วสีเหลือง ริ้วสีน้ำเงินสำหรับประดับที่อกเสื้อเบื้องซ้าย การพระราชทาน และการเรียกคืน
|
 |
