NECTEC
NSTDA
Home
Computer
Program
Internet & Web
Graphics
CAI
Multimedia
Electrical Power
General Education
Special Education
Links
Webmaster
CAI - CBT - WBT - E-Learning

รูปแบบและการสอนผ่านสื่ออินเทอร์เน็ต

ถ้าพิจารณาความหมายของระบบเวิลด์ไวด์เว็บ ในแง่ของการศึกษาแล้ว การเรียนการสอนผ่านระบบเวิลด์ไวด์เว็บนี้ จัดเป็นเครือข่ายเพื่อการศึกษาโดยแท้จริง เพราะผู้ใช้ หรือผู้เรียนจะต้องเข้าไปค้นคว้าหาอ่าน จึงจะได้ข้อมูลที่ต้องการ และกล่าวได้ว่าแหล่งข้อมูลที่อยู่ในระบบอินเทอร์เน็ต ซึ่งเวิลด์ไวด์เว็บ (WWW: World Wide Web) เป็นส่วนหนึ่งนั้น ถือได้ว่าเป็นแหล่งข้อมูลที่ใหญ่ที่สุดในโลก เพราะเป็นการเชื่อมเครือข่ายคอมพิวเตอร์ทั่วโลกเข้าด้วยกัน ในปัจจุบันการเรียนการสอน ผ่านระบบอินเทอร์เน็ตมีการใช้กันมากที่สุด โดยเฉพาะในประเทศที่มีโครงสร้างระบบโทรคมนาคมที่ดี และราคาถูก กอปรกับโปรแกรมที่ใช้เขียนแบบเรียน (Authoring Tools) เชิงโต้ตอบรุ่นใหม่ๆ ที่ทำให้การเขียนออกแบบบทเรียน ป็นเรื่องที่ง่ายขึ้น ทำให้การเขียนบทเรียนเป็นที่แพร่หลาย อีกทั้งการคิดค้นหาระบบการสื่อสาร ที่ทำให้การติดต่อผ่านระบบอินเทอร์เน็ตมีราคาที่ถูกลง แต่ประสิทธิภาพดีขึ้นและเร็วขึ้น ด้วยเหตุผลต่างๆ เหล่านี้ทำให้การเรียนการสอน ผ่านระบบเวิลด์ไวด์เว็บ เป็นที่ดึงดูดนักธุรกิจทางการศึกษา และนักการศึกษา เป็นอย่างมากเห็นได้จาก ในปัจจุบันมีโรงเรียน/มหาวิทยาลัยเกิดขึ้นมากมาย ที่เปิดสอนผ่านระบบอินเทอร์เน็ต นักเรียนสามารถลงทะเบียนเรียน ที่ไหนก็ได้ในโลกนี้ที่มหาวิทยาลัยแห่งนั้นๆ เปิดสอนผ่านระบบอินเทอร์เน็ต การจ่ายค่าลงทะเบียนสามารถจ่ายโดยผ่านบัตรเครดิตหรือ ตั๋วแลกเงิน

บริการที่ใช้ในระบบอินเทอร์เน็ตสามารถแบ่งได้เป็นสี่รูปแบบดังนี้

  • ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (Electronic mail)
  • แหล่งข้อมูล (Information sources)
  • กลุ่มแลกเปลี่ยนข่าวสารและสนทนา (Discussion Groups and Iistservs)
  • การประชุมผ่านระบบอินเทอร์เน็ต (Internet Conferencing)
  • การเรียนการสอนแบบ online

ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ (Electronic mail)

ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ เป็นโปรแกรมรุ่นแรกๆ ที่ใช้ในการติดต่อสื่อสารกันในระบบอินเทอร์เน็ต เริ่มใช้ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1971 ในปัจจุบันมีโปรแกรมไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ได้เกิดขึ้นมากมายให้เลือกใช้ แต่โปรแกรมไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ ใช้รับส่งได้เฉพาะในรูปของตัวหนังสือเท่านั้น อย่างไรก็ตาม ถ้าผู้ใช้ต้องการจะส่งรูปภาพ สามารถจะทำได้โดยการติด (attach) ไปกับไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์นั้นๆ

การใช้ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์สำหรับการศึกษา สามารถทำได้ในส่วนของการส่งเอกสารการเรียนการสอนการบ้าน การถาม-ตอบ กับครูผู้สอนหรือเพื่อนร่วมวิชาคนอื่นๆ โดยจะส่งไปตามที่อยู่ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ที่ลงทะเบียนไว้

แหล่งข้อมูล (Information sources)

เนื่องจากเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเป็นเครือข่ายที่เชื่อมกับคอมพิวเตอร์อื่นๆ ทั่วโลกกว่าล้านเครื่องทำให้การหาข้อมูล ในระบบอินเทอร์เน็ตเป็นไปได้อย่างรวดเร็ว และง่ายดาย และน้อยครั้งมากที่ผู้ใช้จะต้องจ่ายเงินเพื่อข้อมูลนั้นๆ การใช้แหล่งข้อมูลในระบบอินเทอร์เน็ต จะใช้ระบบเวิลด์ไวด์เว็บเข้ามาดำเนินการ

เวิลด์ไวด์เว็บเป็นเพียงส่วนหนึ่งในระบบอินเทอร์เน็ต ที่เพิ่งเริ่มจะเกิดเมื่อ 4-5 ปีที่ผ่านมานี้และก็มีแนวโน้มว่า จะเป็นสื่อการสอบผ่านสื่อทางไกล ที่มีประสิทธิภาพมากที่สุดอีกประเภทหนึ่ง การทำงานของเวิลด์ไวด์เว็บ จะทำงานผ่านโปรแกรมทำการค้นหาแหล่งข้อมูล ที่เรียกทับศัพท์ภาษาอังกฤษว่า เว็บบราวเซอร์ ที่รู้จักกันในนาม เนตสเคป หรือโมเสก และ อินเทอร์เน็ต Explorer หรือ ไออี เป็นการรวมของสื่อทุกอย่างไว้เข้าด้วยกัน เช่น ตัวหนังสือ รูปภาพ เสียง วีดิทัศน์ เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นส่วนทำให้เวิลด์ไวด์เว็บเป็นสื่อที่ดูดความสนใจอีกประเภทหนึ่ง

ในปัจจุบันบางหน่วยงานหรือสถานการศึกษาใช้การสอบแบบปรนัย (Multiple Choice) ผ่านระบบเวิลด์ไวด์เว็บ แต่ทั้งนี้นักเรียนต้องเข้ามาทำข้อสอบ ในสถานที่ที่จัดให้ อีกตัวอย่างการสอบผ่านข่ายงานคอมพิวเตอร์ที่ใช้อยู่ทั่วโลก คือ การสอบของบริษัทโนเวล (Novell) สำหรับประกาศนียบัตร Certified Netware Engineer (CNE) ซึ่งเป็นการสอบผ่านระบบออนไลน์ (On-line teleexamination) โดยใช้การ download ข้อสอบจากศูนย์กลาง มายังสถานที่สอบโดยผู้สอบทำแบบทดสอบ บนจอคอมพิวเตอร์ และคำตอบที่ได้จะถูกส่งกลับ ไปตรวจที่ศูนย์กลางเมื่อหมดเวลาสอบ

กลุ่มแลกเปลี่ยนข่าวสารและสนทนา (Discussion groups and Listservs)

บุคคลที่สามารถเข้าใช้ระบบอินเทอร์เน็ต และมีความสนใจจะร่วมสนทนาในหัวข้อต่างๆ ตามแต่มีการจัดตั้งกลุ่มขึ้นและผู้ที่สนใจในหัวข้อ และผู้ที่สนใจในหัวข้อนั้นๆ สามารถที่จะสมัครเข้าเป็นสมาชิก กับกลุ่มอภิปรายแลกเปลี่ยนความคิดเห็น หรือ ถ้าผู้ใช้ไม่พบหัวข้อที่ตัวเองต้องการแสดงความคิดเห็น ก็สามารถตั้งกลุ่มขึ้นมาเองได้ ในระบบของอินเทอร์เน็ต จะใช้ชื่อดังต่อไปนี้สำหรับกลุ่มแลกเปลี่ยนข่าวสารและการสนทนา เช่น Newsgroups และ Listservs การทำงานของกลุ่มแลกเปลี่ยนข่าวสาร และสนทนาคือ การที่สมาชิกในกลุ่มส่งคำถามหัวข้อสนทนา ความคิดเห็นไปที่กลุ่ม หลังจากนั้นเครื่องบริการคอมพิวเตอร์ (server) จะทำหน้าที่ส่งไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์นั้นๆ ไปยังสมาชิกทุกคนที่สมัครสมาชิกอยู่ในหัวข้อ เดียวกัน

การเรียนการสอนที่ผ่านระบบอินเทอร์เน็ต สามารถใช้ประโยชน์จากกลุ่มแลกเปลี่ยนข่าวสารและสนทนา โดยให้สมาชิกในกลุ่มวิชาเดียวกัน ตั้งหัวข้อที่กำลังเรียนการส่งคำถามข้อเสนอแนะ ข้อคิดเห็น ผู้ส่งคำถามส่งเพียงครั้งเดียว จากนั้นเครื่องบริการคอมพิวเตอร์จะส่งไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์นั้นๆ ไปยังผู้ที่สมัครเป็นสมาชิกทุกๆ คน วิธีนี้นอกจากจะไม่ต้องทำให้รู้เรียนต้องส่ง ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หลายครั้งแล้ว ยังทำให้ผู้ถามได้คำตอบที่มาจากหลายความคิดเห็น และหลายแง่มุมอีกด้วย

การประชุมผ่านระบบอินเทอร์เน็ต (Internet conferencing)

การประชุมผ่านระบบอินเทอร์เน็ต มีหลักการทำงานที่จะเชื่อมโยงการสนทนา แพร่ภาพจากจุดหนึ่งไปอีกจุดหนึ่ง หรือไปหลายจุดในเวลาเดียวกัน โดยผ่านสายโทรศัพท์หรือดาวเทียม หรือเส้นใยนำแสง เพื่อที่จะให้ผู้ใช้ที่อยู่ในกลุ่มสามารถติดต่อกันโดยเห็นภาพหรือไม่เห็นภาพก็ได้

โปรแกรม CU-SeeMe เป็นโปรแกรมที่ได้รับการพัฒนาขึ้น โดยมหาวิทยาลัยคอร์เนลล์ (Cornell) เพื่อใช้ในการติดต่อบนอินเทอร์เน็ต โปรแกรมนี้จะช่วยให้ผู้ใช้สามารถสนทนาเป็นกลุ่มได้ โดยโปรแกรมจะสามารถเปิดหน้าต่างวิดีทัศน์ (Video Windows) หลายหน้าต่างบนเครื่องคอมพิวเตอร์ได้พร้อมกัน จึงทำให้ผู้ใช้แต่ละคนสามารถ เห็นหน้าของคู่สนทนาคนอื่นๆ แต่ละคนได้ในขณะเดียวกัน อย่างไรก็ตามการสนทนาด้วยจำนวนคนน้อยๆ จะมีประสิทธิภาพดีกว่าการสนทนาเป็นกลุ่มหลายๆ คน สัญญาณเสียงจะได้ยินผ่านระบบการประชุมด้วยเสียง (Telephone Conferencing) หรือใช้โปรแกรม Maven ซึ่งเป็นโปรแกรม ที่ใช้งานร่วมกัน (เป็นความพยายามในการส่งสัญญาณเสียง การประชุมผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต) โปรแกรม Cu-SeeMe และ Maven เป็นเทคโนโลยีใหม่ (emerging technology) ซึ่งมีแนวโน้มที่จะมีการนำมาใช้อย่างกว้างขวางในอนาคต เนื่องจากการใช้โปรแกรมนี้มีต้นทุนที่ต่ำ และผู้ใช้สามารถจะติดต่อ (สถาบันการศึกษา) ผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ตได้โดยตรงรวมทั้งตัวโปรแกรมเองก็มีความสามารถในการรองรับการติดต่อสื่อสารได้ด้วย

ประโยชน์ของการใช้การประชุมผ่านระบบอินเทอร์เน็ตในการศึกษาคือ ทำให้ห้องเรียนทางไกลมีบรรยากาศการเรียนการสอนที่เหมือนในห้องเรียนปกติมากขึ้น เป็นการสอนจากจุดเดียวไปหลายจุดที่สามารถสอนนักเรียนได้คราวละมากๆ ทำให้นักเรียนที่อยู่ปลายทางเห็นการสาธิตที่เกิดขึ้นจริงในห้องเรียน นอกจากการประชุมผ่านระบบอินเทอร์เน็ตจะนำมาใช้ประโยชน์ในการเรียนการสอน แล้วนักเรียนยังจะสามารถใช้การประชุมผ่านระบบอินเทอร์เน็ต ในการติดต่อสื่อสารระหว่างนักเรียนด้วยกัน ซึ่งการติดต่อสื่อสารในระดับนี้ สามารถทำได้โดยการเสียค่าโทรศัพท์ที่เกิดขึ้นภายในเขตเดียวกัน (Local Call) เท่านั้น

สำหรับกรณีที่นักเรียนไม่มีเครื่องคอมพิวเตอร์อยู่ที่บ้าน หรือไม่สามารถต่อคอมพิวเตอร์จากบ้าน ข้ากับระบบอินเทอร์เน็ต การตั้งศูนย์การศึกษาที่มีห้องทดลองคอมพิวเตอร์จะเป็นทางออกที่ดีอีกทางหนึ่ง