คนเราทุกคนไม่ว่าจะเป็นคนพิการหรือบุคลลปกติ มีสิทธิที่จะได้รับการศึกษา ความเสมอภาคทางโอกาส การมีส่วนร่วมในชุมชน คนพิการเป็นบุคคลกลุ่มใหญ่ที่ยังถูกริดรอนหรือเพิกเฉยในสิทธิต่างๆ ดังกล่าวข้างต้นอยู่เป็นอันมาก

เกรเบรียล มิสตรัล ผู้ได้รับรางวัลโนเบลจากประเทศซีลี ได้กล่าวไว้ว่าหลายสิ่งหลายอย่างที่เราต้องการเราอาจจะรอได้ แต่เด็กๆ รอไม่ได้ รับการพัฒนา สำหรับพวกเขาเราไม่สามารถพูดว่า "เอาไว้วันพรุ่งนี้ " แต่มันต้องเป็น "วันน"ี้

การมีส่วนร่วมอย่างสมบูรณ์และมีคุณภาพของคนพิการ (Federico Mayor,Director General, UNESCO) เหตุผล คือ "ความพิการเป็นเรื่องที่มีความสำคัญเกี่ยวข้องกับทุกคนเพราะว่าคนความพิการอาจจะเป็นอาจจะเกิดกับใครก็ได้ไม่ว่าคนๆ นั้น จะมีประวัติความเป็นมาอย่างไร ไม่ว่าจะเป็นพลเมืองของประเทศใด ความพิการอาจเกิดขึ้นได้ทุกเวลา..." ปัจจุบันความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องสิทธิของคนพิการได้มีการเปลี่ยนแปลงจากเรื่องของบุญกุศล เป็นเรื่องของบุญกุศล เป็นเรื่องของการพัฒนาสังคม จากที่เราเห็นว่าคนพิการต้องเป็นภาระ ข้องผู้อื่น เปลี่ยนเป็นการเพิ่มสมรรถภาพให้แก่คนพิการ จากมุมมองทางด้านมนุษบธรรมมาเป็นสิทธิของบุคคล...

"การหาวิธีการหลีกเลี่ยงหรือลดจำนวนคนพิการลงให้มากที่สุด เป็นเรื่องของความสำนึกในการรับผิดชอบที่เราทุกคนจะต้องช่วยกัน รวมทั้งควบคุมและหาความสมคุลเกี่ยวกับปัญหาสังคมนี้ให้ได้..."

"ยังมีเด็กพิการอีกเป็นจำนวนมากที่ยังถูกแบ่งแยกจากเป็นจากโรงเรียน จากครอบครัว และจากชุมชน จึงใช้วิธีการ การศึกษาสำหรับปวงชน (Education for All) ซึ่งรวมทั้งเด็กพิการด้วย มันเป็นเรื่องที่เป็นไปได้ที่จะช่วยเหลือมนุยชาติทั้งหลายเพื่อให้พัฒนาหลายเพื่อให้พัฒนาตนเองอย่างเต็มศักยภาพ มีส่วนช่วยเหลือ สังคม และเหลนือ สิ่งอื่นใดเพื่อให้ทุกคนได้รับการสนับสนุนเพิ่มพูนความสามารถด้วยความแตกต่าง แต่ไม่ได้ลดคุณค่า ของเขาเหล่านั้น"

ประเทศในภูมิภาคเอเซียแปซิฟิกหลายประเทศได้ออกกฎหมาย และกฎเกณฑ์ต่างๆ ที่จะรับประกันสิทธิของเด็กและเยาวชน ทุกคน แต่มันก็เป็นเรื่องที่น่าเศร้าที่ยังมีนพิการอีกเป็นจำนวนมาก ในประเทศที่กำลังพัฒนาที่ถูกตัดสิทธิในการศึกษาขั้นพื้นฐาน ในแต่ละวันจะมีเด็กพิการที่เพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก โรงเรียนพิเศษสำหรับเด็กพิการเพียงรูปแบบเดียว ไม่สามารถ สนองตอบนโยบายการศึกษาสำหรับปวงชนในปี ค.ศ. 2000 นี้หรืออีก 100 ปี ข้งหน้าอย่างแน่นอน

ความพิการที่ปรากฏอยู่นี้ 60% เป็นความพิการที่สามารถป้องกัน หรือรักษาได้ ถ้าเรายังไม่มี มาตราการที่ดีกว่านี้ จำนวนของคนพิการก็คงเพิ่มขึ้นอย่างไม่หยุดยั้งในแต่ละคน มาตรการที่ดี เช่น

1. การป้องกันสาเหตุของความพิการเป็นเรื่องสำคัญมาก วิธีการป้องกันนี้ทำได้โดยการให้การศึกษาแก่ชุมชนเพื่อลดจำนวนความพิการที่จะเกิดเพิ่มขึ้น
2. รณรงค์ความคิดเรื่อง สิ่งอำนวยความสะดวกแก่าคนพิการทุกอย่าง รวมทั้งการให้คนพิการได้เข้าถึงความรู้ทุกประเภทในชุมชนและอาคารทุกแห่ง
3. โครงการช่วยเหลือระยะแรกเริ่มที่ให้บริการต่างๆ ดังต่อไปนี้
   • การให้การแนะแนว คำปรึกษาและการสนับสนุนพ่อแม่ ผู้ปกครองของเด็กพิการก่อนวัยเรียน โดยเน้นการให้บริการเหล่านี้ที่บ้านเด็ก หรือที่ศูนย์บริการเด็กเล็กหรือศูนย์บริการทารกในหมู่บ้าน
   • ให้บริการส่งต่อเพื่อการฟื้นฟูสมรรถภาพ หรือการช่วยเหลือทางด้านการแพทย์ตามความจำเป็น เป็นรายบุคคล

ภารกิจข้างหน้า... ที่ท้าทาย คือ การประกันสิทธิของเด็กพิการ อาจจำได้โดย

• การ ยอมรับ ถึง สาเหตุ ของคนพิการต่างๆ
• พยายามรณรงค์ให้เกิด การเปลี่ยนแปลง และ การยอมรับ ของคนที่ยังไม่ยอมรับเกี่ยวกับความเข้าใจเรื่องความพิการ
• พยายามให้ ครอบครัว บุคคลต่างๆ ที่มีความพิการ และชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการตัดสินใจเรื่องของความพิการที่จะทำ
• ให้โอกาสทางการศึกษาเด็กพิการ เพื่อให้ได้พัฒนาในทุกๆ ด้านอย่างสมบูรณ์ในครอบครัว และชุมชนของคนพิการเอง
• การรับประกันทางการเมืองในการที่จะให้การสนับสนุนในการที่จะผลักดันให้มีการจัดการศึกษาสำหรับปวงชน ซึ่งหมายถึงการรวมเอาคนพิการไว้ในการศึกษานี้ด้วย

ความต้องการจำเป็นด้านการศึกษาของเด็กพิการนั้น จำเป็นจะต้องได้รับความสนใจเป็นกรณี พิเศษ รัฐควรมีขั้นตอนในการคำเนินการที่ให้คนพิการทกประเภท มีโอกาสได้รับการศึกษาที่เท่าเทียมกันเสมือนเป็นหนึ่งที่สำคัญของระบบการศึกษาทั้งหมด (ปฏิญญาสากลเรื่องการศึกษาสำหรับปวงชน)

หมายเหตุเอกสารจากยูเนสโก, คร.มลิวัลย์ ธรรมแสงแปลและเรียบเรียง