ความพิการทางสติปัญญาหรือการเรียนรู้ คือ การที่บุคคลมีความผิดปกติ หรือความความบกพร่องทางสติปัญญาหรือ สมองจนไม่สามารถเรียนรู้ด้วยวิธีการศึกษาปกติได้

ลักษณะของบุคคลปัญญาอ่อน

• ระดับเชาว์ปัญญาต่ำกว่าวัย
• พัฒนาการล่าช้าทุกด้าน
• มีความสามารถในการเรียนรู้น้อย ทำให้มีความลำบากในการดำเนินชีวิต และการปรับตัวต่อสิ่งแวดล้อม

ระดับของการเป็นปัญญาอ่อน

• จากการทดสอบ I.Q. สามารถแบ่งระดับเชาวน์ของบุคคลปัญญาอ่อนได้ 4 ระดับคือ
  • ระดับเชาวน์ 50 - 70 ปัญญาอ่อนขนาดน้อยจะมีพัฒนาการล่าช้ากว่าคนปกติไม่มากนัก
  • ระดับเชาวน์ 35 - 49 ปัญญาอ่อนขนาดปานกลาง สามารถเข้าใจเรียนรู้ระเบียบพื้นฐานได้บ้าง
  • ระดับเชาวน์ 20 - 34 ปัญญาอ่อนขนาดหนักมีพัฒนาการล่าช้ามาก และช่วยเหลือตัวเองไม่ได้
  • ระดับเชาวน์ต่ำกว่า 20 ปัญญาอ่อนขนาดหนักมาก มีพัฒนาการต่าง ๆ ล่าช้ากว่าปกติสังเกตได้ชัดเจน

สาเหตุ

• กรรมพันธุ์ โดยมีความผิดปกติของพันธุ์กรรมซึ่งทำให้เกิดภาวะปัญยาอ่อน ร่วมกับความพิการทางร่างกาย
• สิ่งแวดล้อม ที่ทำให้สมองหยุดชะงักการเจริญเติบโต

การป้องกัน

• หลีกเลี่ยงภาวะต่างๆ ที่เป็นสาเหตุให้เกิดปัญญาอ่อน
• คู่สมรสควรตรวจสุขภาพ เพื่อค้นหาและรักษาโรคที่เป็นสาเหตุปัญญาอ่อน เช่น โรคซิฟิลิส โรคขาดสารอาหาร โรคโลหิตจาง โรคเรื้อรังต่างๆ กลุ่มเลือดผิดปกติทางพันธุกรรม
• ควรมีการวางแผนครอบครัวไม่ให้มีลูกถี่เกินไป
• ถ้ามีประวัติปัญญาอ่อนในครอบครัว ควรปรึกษาแพทย์ก่อนมีบุตร

ลักษณะของเด็กปัญญาอ่อนที่พึงสังเกตง่าย ๆ คือ

• การเจริญเติบโตล่าช้า เช่น ชันคอ คว่ำคลาน ยืน เดิน พูดช้ากว่าเด็กในวัยเดียวกัน
• 3 - 4 เดือนแล้วยังไม่สนใจสิ่งแวดล้อม เช่น ไม่จ้องหน้าแม่ ไม่ส่งเสียงอ้อแอ้ ไม่คว้าจับสิ่งของ
• 2 ขวบแล้วยังไม่พูดจนคำเดียว และไม่แสดงอาการโต้ตอบและรับรู้
• 3 ขวบแล้วยังวาดวงกลมไม่ได้
• 5 -6 ขวบแล้ว ยังแต่งตัวเองไม่ได้
• 7 ขวบยังไม่สามารถเรียนร่วมกับเด็กในวัยเดียวกันได้

ถ้าสงสัยว่าบุตรหลานของท่านเป็นปัญญาอ่อน ควรปรึกษาแพทย์